Izgradnja MHE Duboka: Evo šta kažu nadležne institucije

Mještani Kotor Varoša već godinama se protive izgradnji mini hidroelektrane (MHE) Duboka na lokaciji kanjona rijeke Duboka. O ovoj temi smo i ranije pisali, a krajem marta organizovan je protest.

Naime, aktivisti, mještani i ekološke organizacije na mnogobrojne načine pokušavaju da skrenu pažnju na sve opasnosti koje ovaj projekat predstavlja za netaknutu prirodu, ali i na pravne manjkavosti i nepravilnosti u postupku izdavanja dozvola.

S druge strane, nadležne institucije navode da je sve u ovom postupku u skladu sa zakonom.

Građevinska dozvola

Zakonom o uređenju prostora iz 2013. godine (još važeći) je propisano da jedinice lokalne samouprave izdaju građevinske dozvole za MHE instalisane snage do 250 kW. Tako je 2016. godine tadašnji načelnik Opštine Kotor Varoš dao pozitivno mišljenje za izgradnju mini hidroelektrane Duboka na vodotoku Duboki potok, snage 249 kW.

Shodno tome, iz Opštine Kotor Varoš sada navode da je „što se tiče konkretnog slučaja izdavanja građevinske dozvole za izgradnju MHE Duboka, Odjeljenje postupalo na isti način kao i u drugim slučajevima izdavanja građevinskih dozvola za ovakve objekte.“

“Investitor, u ovom slučaju „DSM ELEKTRUS” d.o.o. Kotor Varoš, je pribavio svu propisanu dokumentaciju koja predstavlja uslove da bi Odjeljenje moglo izdati građevinsku dozvolu. Odjeljenje nema nadležnost, ovlašćenje niti mogućnost provjere navoda ili ispravnost istih. Može samo utvrđivati da li se odnose na konkretnu stvar koja je predmet postupka“, kazali su nam iz Opštine Kotor Varoš.

Takođe, ističu da je izmjena imena investitora na građevinskoj dozvoli u „Hunting energy” d.o.o. Kneževo  urađena kao i u ostalim slučajevima u skladu sa propisima (8.2.2024.), jer je notarski sva prava prvi investitor prenio na drugog, što je na isti način radilo i Ministarstvo za prostorno uređenje.

Nadležno Ministarstvo i ekološka dozvola

Iz Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske navode da je za ovaj projekat obnovljena ekološka dozvola sa rokom važenja do 25.04.2027. godine.

“Obnavljanje je izvršeno po blagovremeno podnesenom zahtjevu odgovornom licu, uz koji je dostavljena dokumentacija na osnovu koje se vrši obnavljanje ekološke dozvole”, potvrđeno nam je iz Ministarstva.

Takođe, iz Ministarstva navode da su reagovali na svaki dostavljeni podnesak vezan za MHE Duboka, te naglašavaju da je reakcija mještana uslijedila nakon što je Ministarstvo u postupku obnavljanja ekološke dozvole napravilo nenamjernu grešku.

Ova greška je, kažu oni, zaključkom o ispravci greške ispravljena po službenoj dužnosti.

“Prilikom izdavanja prve ekološke dozvole nije bilo primjedbi zainteresovane javnosti u ostavljenom roku za javni uvid, a kod pripreme odgovora na primjedbe mještana Ministarstvo je ukazivalo da su za MHE Duboka izdati Lokacijski uslovi sa jasno navedenim katastarskim česticama rezervisanim za izgradnju ovog postrojenja”, navode iz Ministarstva.

Inspekcija

Iz Opštine Kotor Varoš potvrđuju da je slučaj izdavanja odobrenja za izgradnju MHE Duboka bio predmet inspekcijskog nadzora i dva puta je bio na kontroli u Ministarstvu za prostorno uređenje (zajedno sa predmetom izmjene imena investitora), te da nisu utvrđene nepravilnosti u postupku.

Takođe, ističu da je u par navrata vršen i uvid u predmet od strane zainteresovanih lica.

Iz Inspektorata Republike Srpske navode da u skladu sa Zakonom o uređenju prostora i građenju, nadzor nad izgradnjom objekata za koje odobrenje za građenje izdaje gradski/opštinski organ nadležan za poslove urbanizma i građenja, vrši gradska/opštinska urbanističko-građevinska inspekcija.

“U konkretnom slučaju Rješenje o građenju male hidroelektrane Duboka, Opština Kotor Varoš, instalisane snage 249 kW izdalo je Odjeljenja za prostorno uređenje, Opštine Kotor Varoš, te je za kontrolu izvođenja radova na izgradnji, nadležna opštinska urbanističko-građevinska inspekcija. Prema nama dostupnim informacijama radovi na građenju se ne izvode, niti su ikada započeti“, poručili su iz Inspektorata RS.

Imovinsko-pravni odnosi

Mještani iz ovog dijela Kotor Varoša tvrde da nisu riješeni ni imovinsko-pravni odnosi na parcelama kroz koje je planirana trasa cjevovoda.

Tim povodom iz Ministarstva za prostorno uređenje navode da pitanje rješavanja imovinsko-pravnih odnosa na kojima bi se trebala izvršiti izgradnja postrojenja nije u njihovoj nadležnosti.

“Imovinsko – pravni odnosi moraju biti riješeni prilikom izdavanja odobrenja za građenje, za čije izdavanje je nadležna opština Kotor Varoš, s obzirom da su Lokacijski uslovi izdati od strane opštine Kotor Varoš. Uvidom u Lokacijske uslove, broj 04/3-364-20/16 od 12.01.2017. godine, utvrđeno je da su u istim navedene katastarske čestice koje odgovaraju katastarskim česticama u Dokazima uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole, na osnovu kojih je izdata ekološka dozvola u 2017. godine”, navode iz Ministarstva.

Spomenik prirode

Ovu lokaciju svakodnevno posjećuju turisti i ljubitelji prirode iz svih dijelova Republike Srpske, BiH i regiona, te je ovo područje predloženo za zaštitu.

“Republički zavod za zaštitu kulturno – istorijskog i prirodnog nasljeđa Republike Srpske dostavio je Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju mišljenje, da je inicijativa opravdana, te da područje predloženo za zaštitu posjeduje vrijedne elemente prirodnog, a koji su osnov za dodatna detaljna istraživanja. Ministarstvo je 2024. godine obavijestilo predlagača inicijative Zavičajno udruženje “Srpska Duboka“ da je ista prihvaćena i dostavljena Republičkom zavodu za zaštitu kulturno – istorijskog i prirodnog nasljeđa Republike Srpske radi izrade Studije zaštite, kojima se utvrđuje vrijednost područja za koje se predlaže zaštita”, navode iz Zavičajnog udruženja “Srpska Duboka”.

Iz pomenutog Ministarstva navode da je Izmjenama i dopunama Prostornog plana Republike Srpske do 2025. godine planirana zaštita područja „Kanjon rijeke Duboke-Vodopad Skakavac“ na teritoriji opštine Kotor Varoš u kategoriji Spomenik prirode, ali područje nije proglašeno zaštićenim područjem u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode.

“U postupku prethodne procjene uticaja na životnu sredinu koji je prethodio postupku izdavanja prve ekološke dozvole, dana 17.06.2016. godine, pribavljeno je mišljenje Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa u svom mišljenju, u kojem je konstatovano da se MHE Duboka ne nalazi u prostoru planiranom za zaštitu, odnosno da se Duboki potok ne nalazi u obuhvatu planiranog zaštitnog prostora niti je planiran u Prostornom planu opštine Kotor Varoš”, zaključuju iz Ministarstva.

Iz Centra za zaštitu životne sredine poručuju da to područje ne može biti i spomenik prirode i područje na kojem se gradi hidroelektrana.

“Ako se elektrana napravi, bez obzira koliki obuhvat tog područja bio, on će biti uništen i degradiran. Te tvrdnje nikako nemaju osnova i ne može, ne mogu obje stvari proći”, poručuju iz Centra.

Provjera

Iz Opštine Kotor Varoš ističu da što se tiče saglasnosti, koje su u nadležnosti republičkih organa, kao što su JP „Vode Srpske“, „Šume Srpske“, „Elektroprivreda Srpske” mogu samo da provjere da li je saglasnost data i da li se odnosi na konkretnu stvar.

Takođe, naglašavaju i da je Ministarstvo za prostorno uređenje izdalo ekološku dozvolu, čiju ispravnost i ocjenu uticaja na životnu sredinu opštinsko odjeljenje na može preispitivati, kao ni navode iz notarskih ugovora kojima su se rješavali imovinsko-pravni odnosi ili davale određene saglasnosti.

“Nakon svega naprijed navedenog se može zaključiti da je Odjeljenju, kako je to i propisano Zakonom o uređenju prostora, po ispunjenju svih propisanih uslova u pogledu rješavanja imovinski odnosa, pribavljenoj tehničkoj dokumentaciji i pribavljanju svih propisanih saglasnosti i uplati propisanih naknada, preostalo da izda građevinsku dozvolu”, kažu u Opštini Kotor Varoš.

Iz Centra za zaštitu životne sredine ponovo ističu da su u izdatim dozvolama navedene različite parcele, te da su to nepravilnosti do kojih ne bi smjelo dolaziti.

Za kraj su dodali i da bi Opština Kotor Varoš mogla, ukoliko želi, kroz zahtjeve za pristup informacijama da pribavi sve potrebne informacije i obavi provjere u vezi sa navedenim projektom, s obzirom da je gradnja planirana na njihovoj teritoriji.  

Banjaluka.com