Sve je isto, samo vojske nema

Prva ozbiljna i organizovana akcija u borbi protiv kriminala i korupcije u RS počela je prije ravno 20 godina i nosila je naziv “Septembar 93”!

314 boraca, uglavnom iz bataljona vojne policije, Druge oklopne i 16. krajiške brigade pokrenulo je akciju borbe protiv kriminala i korupcije u RS

Pune dvije decenije od kako je više od tri stotine oficira i vojnika Vojske RS na tenkovima i u oklopnim vozilima blokiralo Banjaluku navršava se sutra, 9. septembra, a svjedoci tog vremena i kolovođe prve antikorupcione revolucije u Srpskoj ožalošćeno zaključuju da danas ne postoji nijedan odsto od onoga zbog čega su podigli revoluciju.

Oni se slažu da je i ta revolucija na kraju “pojela svoju djecu” zato što ni dvadeset godina poslije njihovog pokušaja da stanu u kraj toj pošasti nije napravljen gotovo nijedan ozbiljan korak u borbi protiv kriminala i korupcije.

Svi učesnici ove akcije koja je trajala od 9. do 17. septembra 1993. godine slažu se da je “Septembar 93” i dvije decenije kasnije obavijen velom misterije. Oni se slažu i da do danas nije razjašnjeno i rasvijetljeno da li je bila riječ o spontanom i opravdanom nezadovoljstvu vojske teškim materijalnim položajem ili perfidno organizovanoj akciji koja je trebalo da dovede do sukoba tadašnjeg vojnog i političkog vrha što bi, kako danas tvrde, bilo pogubno po RS koja je tada bila u povojima.

Karadžićevi ili Mladićevi

Glavni akteri i vođe pobune iz 1993. godine koja je naišla na nepodijeljene simpatije širokih narodnih masa i dan-danas tvrde da iza njih nisu stajali ni Radovan Karadžić, ni Ratko Mladić, niti bilo ko treći. Uprkos tome što su za jedne bili “karadžićevci”, a za druge “mladićevci”, kolovođe “Septembra 93”, među kojima su najeksponiranija imena Dragomir Babić, Ostoja Zec i Ostoja Bilak i poslije dvije decenije kategorično odbacuju povezivanje sa bilo kim.

Čavić: Iskreni motivi, pogrešan način!

Lider NDP-a i bivši predsjednik RS Dragan Čavić koji je tokom rata bio u vojnoj policiji kaže da su motivi i ciljevi ogromne većine učesnika “Septembra 93” bili iskreni, ali da i danas smatra da je način na koji su željeli da ih postignu bio pogrešan.

– Normalno je da je vojska bila ogorčena, jer smo bili u situaciji da treba da idemo u akciju sa tenkovima za koje nema goriva, a da istovremeno gledamo kako koridorom prolaze cisterne švercovanog goriva. Tokom “Septembra 93” bio sam u jedinici i, kada su oni kretali prema Banjaluci, govorio sam im da neće ništa postići, jer je vlast na Palama. Na kraju je sve propalo veoma brzo, jer su se organizatori, kao pravi Srbi, brzo podijelili – kaže Čavić, dodajući da i danas običan narod ima razloga za nezadovoljstvo i to iz gotovo identičnih razloga kao i prije dvije decenije.

Kažu da su bili usamljeni u namjeri da zaustave rascvetalu korupciju i bogaćenje pojedinaca na račun naroda i boraca koji nisu imali uniforme, dok su pojedinci bliski vlasti na švercu zgrtali milione.

Dragomir Babić, bivši komandir vojne policije čiji su pripadnici bili udarna pesnica “Septembra 93”, a on jedan od kolovođa pobune, za Press RS se prisjeća tih vremena. Babić razočarano kaže da je ta akcija organizovana zato što gola i bosa vojska više nije mogla da gleda kako se bogate pojedinci bliski vlasti, dok borci u rovovima i na prvim linijama fronta nemaju ni hljeba da jedu. On ističe da smo i tokom protekle dvije decenije, kao i danas, svjedoci iste slike i istog nezadovoljstva običnog naroda koji i dalje nijemo posmatra kako se bogate pojedinci bliski vladajućim strukturama, dok običan svijet jedva sastavlja kraj s krajem.

– Nažalost, tako je bilo 1993, 2003. i tako je i 2013. godine! Sve je isto, samo više nema Vojske RS, Radovana Karadžića i Ratka Mladića! Motivi zbog kojih je tačno 314 boraca uglavnom iz bataljona vojne policije, Druge oklopne i 16. krajiške brigade pokrenulo tu akciju su kristalno čisti i slobodno mogu da kažem da je “Septembar 93” bio prva organizovana akcija borbe protiv kriminala i korupcije u RS – kaže Babić.

Žene na punktovima

On kaže da se iskrena želja boraca koji su u zoru 9. septembra 1993. godine na tenkovima i u oklopnim vozilima blokirali prilaze najvećem gradu u RS i zaposjeli najvažnije kontrolne tačke u Banjaluci da promijene stvari nabolje i stanu na kraj raširenoj korupciji, najbolje ogledala u podršci koju im je davao običan narod.

– Pred nas i na naše punktove su žene donosile pite i kolače i blagosiljale nas, što najbolje pokazuje šta je narod mislio o onome što radimo. Nažalost, i tada, kao i danas, mnogo veći uticaj su imali pojedinci koji su u vlasti ili uz vlast, nego prost svijet i akcija je poslije osam dana, to se danas može reći sa sigurnošću, neslavno okončana – kaže Babić.

Prema njegovim riječima, sedam zahtjeva koje su učesnici “Septembra 93” uputili tadašnjim vlastima bili su vezani isključivo za materijalni položaj vojske i nije postojao apsolutno nijedan politički zahtjev. Međutim, nastavlja on, kada su se poslije tri dana u “Glasu” pojavili dodatni zahtjevi s kojima vođe “Septembra 93” nisu imale ništa, došlo je i do prvih trzavica.

– Mi sa tim zahtjevima nismo imali ništa i sve je djelo vojnih i civilnih obavještajnih službi koje nisu mogle da prijeđu preko toga da im je pred nosom organizovana akcija takvih razmjera. Dali su sve od sebe da na nas bace ljagu i da počnu podjele na Ratkove i Radovanove. Poslije osam dana, prekinuli smo bojkot i ispali gubitnici, jer su organizatori cijele akcije, među kojima sam bio i ja, kasnije šikanirani, a mnogi aktivni oficiri su istjerani iz službe. Posebno smo bili razočarani što nas je na zub uzeo Ratko Mladić, koga smo cijenili kao komandanta, ali njegova sujeta jednostavno nije mogla da pređe preko toga da mu se vojska otela kontroli – kaže Babić.

Akcija ostaje misterija

Njegov tadašnji saborac i penzionisani oficir Pero Vejnović, koji danas živi u Banjaluci, za osam septembarskih dana 1993. godine bio je, kako sam kaže, zamjenik urednika na Srpskom radiju. Vejnović kaže da je zajedno sa Ljubišom Stojanovićem ispred komande akcije bio zadužen da kontroliše protok informacija, ističući da svi tadašnji zaposleni u radiju mogu da potvrde da za tih osam dana nije oštećen ili odnesen nijedan papirić iz radija. Ipak, ni on ne krije razočarenje zbog propasti cijele akcije.

– Svojevrstan apsurd u cijeloj akciji je što je pokrenuta sa ciljem da se poboljša položaj vojske, da bi na kraju njene organizatore proganjao Mladić, a štitio Karadžić. Međutim, ja sam naknadno saznao, iako ne mogu da tvrdim sa stoodstotnom sigurnošću, da je Karadžić u stvari i stajao iza svega, jer je njegov cilj bio da malo poljulja Mladićevu poziciju. Ipak, uvjeren sam da se nikada do kraja neće otkriti ko je imao kakvu ulogu i kakav zadatak u “Septembru 93” – kaže Vejnović.

Izvor: Press