“Arapska noć” premijerno u NP RS: Lične sudbine na granici stvarnosti i halucinacije

Predstava “Arapska noć”, rađena po tekstu njemačkog autora Rolanda Šimelpfeniga, a u režiji Milana Bogdanovića, premijerno je izvedena u sinoć na sceni “Petar Kočić” Narodnog pozorišta Republike Srpske (NP RS).

Ovo je ujedno i diplomska režija Bogdanovića, koji predvodi mladi autorski tim. Dramaturg predstave je Aleksandar Vasiljević, scenografkinja Dunja Kostić, kostimografkinja Ivana Ristić, kompoziciju potpisuje Luka Lukić, lektorka je Nataša Kecman, a producent Nikola Đaković.

Radnja se odvija tokom najtoplije noći u godini, većinom u desetospratnoj stambenoj zgradi koja je na scenu “Petar Kočić” nacionalnog teatra Srpske postavljena na zanimljiv način.

Svi spratovi i stanovi zgrade, kao i komšijske zgrade i dosanjani prostori, za potrebe svoje linije radnje posuđuju isti prostor, koji se transformiše minimalnim brojem predmeta.

Publika prvo upoznaje Hansa Lomajera (Željko Erkić), kućnog majstora koji bjesomučno traži gdje na sedmom spratu nestaje voda.

Na sedmom spratu se nalazi i stan 7-32 u kojem žive Arapkinja Fatima Mansur (Nataša Perić) i Franciska Deke (Isidora Davidović, studentkinja četvrte godine Akademije umjetnosti u Banjaluci), koja plijeni pažnju mnogih muškaraca, među kojima je i Lomajer.

Likovi pored dijaloga pripovijedaju o onome što u datom trenutku čine, dočaravaju fizički neizvodive radnje i upoznaju publiku sa prethodnim događajima.

Tako kroz telefonski razgovor Fatime Mansur i njenog momka Kalila (Senad Milanović) saznajemo pojedinosti o njihovoj vezi, kao i zapanjujuću činjenicu da Fatima već dvije godine drogira svoju cimerku, koja pada u san nalik komi i ni ne sluti da im svako veče u goste dolazi Kalil.

Pored toga što je žrtva svoje cimerke, Franciska je žrtva i muškaraca među kojima je Peter Karpati (Bojan Kolopić) koji je iz zgrade preko puta špijunira i fotografiše, sve dok jednog dana ne odluči i da je posjeti.

Taj dan je, naravno, najtopliji dan u godini u kojem se u stambenoj zgradi u neimenovanom gradu čudno prepliću sudbine pomenutih ljudi.

Ovo dinamično preplitanje sudbina je na sceni prikazano i kroz fizičko preplitanje, a budući da posuđuju isti prostor istovremeno gledamo Lomajera kako traži kvar, Kalila koji se zaglavio u liftu, Petera Karpatija koji se penje uz stepenice, Fatimu koja traži Kalila i Francisku koja ima košmare.

Ovo je dobra prilika da se pohvali sjajno uigrana i fokusirana glumačka ekipa koja je tokom čitave predstave funkcionisala kao jedinstven organizam.

Kroz Franciskine snove u kojima je kidnapovana i zarobljena kod sultana se oslikavaju strah od gubitka identiteta, kao i bojazan da je muškarci doživljavaju kao predmet.

Veliku ulogu ima osvjetljenje na sceni, koje publici pomaže da raspozna šta su snovi i halucinacije, a šta java.

Dok je Franciska zarobljena u svojim snovima, Fatima je u potrazi za Kalilom ostala bez ključa zarobljena ispred zgrade. U stanu 7-32 svjedočimo višestrukim seksualnim napadima u kojima onesviješćenu Francisku jedan po jedan ljube Peter Karpati, zatim Kalil koji se oslobodio iz zaglavljenog lifta i na kraju Lomajer.

Dok su se “častili” Franciskom, pomenuti muškarci su se častili i konjakom sa stola pored nje, ne znajući da se u njemu nalaze opojne supstance kojima Fatima Francisku godinama drži zarobljenu u snovima i tada se na sceni polako razmotava klupko lude noći koja dolazi sa periferije razuma.

Tako vidimo Karpatija zarobljenog u flaši, Lomajera kojeg proganja glas bivše žene i Kalila okruženog nejasnim prikazama stanarki zgrade.

Karpatijeva zarobljenost u flaši može označavati strah od života ili problem s alkoholizmom, Kalila vidimo kao nemoralnog čovjeka zapetljanog u mrežu ljubavnih odnosa, dok se Lomajerov strah od neznanja i moguće greške manifestuje kroz bivšu ženu.

Granice stvarnosti i mašte postaju nejasne, a čitava scena “Petar Kočić” se čini kao poznata Dalijeva “Upornost sjećanja” na kojoj se džepni satovi tope kao sir na suncu.

Dašak realnosti se vraća kada Franciska polako počinje da raspoznaje stvarnost oko sebe i sa poluotriježnjenim Lomajerom započinje neku vrstu romantične veze.

Sve to iz flaše (koja bi se mogla tumačiti i kao balkon sa zgrade preko puta) posmatra Peter Karpati, koji u delirijumu sa sedmog sprata pada u smrt – vrlo je zanimljivo da u momentu pada Karpati sam konstatuje svoju smrt, što kod gledalaca izaziva čudan osjećaj nesigurnosti da li se navedeno uopšte desilo.

Fatima, koja je prethodno vidjela Kalila u zagrljaju sa Franciskom, napušta stan i nailazi na Kalila koji je vara sa komšinicom.

Jednim preciznim i simboličnim ubodom nožem u leđa postaje jedina osoba u predstavi koja odlazi sa krvavim rukama, što je, pored toga da je jedina koja nije imala ni snove, ni halucinacije, čini najmisterioznijim likom.

Time “Arapska noć”, koja je donijela lavirint ukrštenih priča, sudbina, snova i halucinacija, dobija epilog u kojem od naših pet junaka troje nastavlja životni put.

Reprize predstave biće održane 13, 17. i 19. marta.

Izvor: Nezavisne / Autor: Tijana Janković / Foto: Dejan Rakita